تمدن کهن ایران در کنار سابقهای بسیار طولانی در زمینه علمی و فرهنگی به لطف الهی از ذخایر غنی معدنی برخوردار میباشد. کشور پهناور و باستانی ما با در نظر گرفتن صادرات نفت خام سهم بسیار ناچیزی از تجارت بینالمللی را دارا میباشد. ضروری است که محورهای جدید اقتصادی و تولیدی بر مبنای سرمایهگذاریهای صحیح ایجاد گردد.
یکی از این محورهای اقتصادی، صادرات محصولات صنعتی و معدنی به بازارهای جهانی و ترغیب دستاندرکاران ذیربط و حمایت همهجانبه مسئولین از صادرکنندگان است. یکی از امکانات قابل لمس استخراج و حمایت از معدنکاران ایران در چرخه تولید و بهرهبرداری از معادن بکر میباشد.
نظر کارشناسان و متخصصان و افراد باتجربه در بخش معدن تاییدکننده قابلیتهای بسیار بالای معدنکاران ایرانی میباشد که در صورت برنامهریزیهای زیربنایی و اصولی و تدوین برنامههای صحیح با نظارت وزارتخانههای ذینفع و استفاده از بخش خصوصی میتواند گامی بلند در اقتصاد کشور و شکوفایی بیشتر آن در کشور گردد.
تدوین این نوع کاربری میتواند بسیاری از مشکلات اقتصادی-اجتماعی نظیر بیکاری منطقهای را مرتفع نماید. کشور پهناور ما دارای ذخایر متنوع و ارزشمند از سنگهای ساختمانی و تزئینی میباشد.
در حال حاضر فعالیت استخراج و عملآوری را بخش کارشناسان بررسی خصوصی در دست دارند و میتوان به این نتیجه رسید که اگر حمایتهای کافی از بخش معادن و کارخانجات عملآوری سنگ تزئینی ایران در دستور کار دولت قرار گیرد نتایج حاصله در زمانی نه چندان طولانی اثرات خود را بر اقتصاد کشور خواهد گذاشت.
در حال حاضر با بررسیهای بعمل آمده سهم تولید ایران از معادن سنگ تزئینی فقط ۷ الی ۸ درصد تولید جهانی میباشد که چنانچه از نظر وزنی سهم تجارت ایران را ارزیابی نمائیم به آمار حدود ۵/۱ درصد از کل تولید جهانی میرسیم. عمده صادرات سنگهای تزئینی ایران سنگهای خام و کار نشده میباشد؛ که در واقع نسبت ارزشی صادرات اینگونه سنگهابسیار پائینتر درصد مشابه کارشده میباشد. آمار مجلات سنگ کشورهای اروپایی موید این است که حدود ۵۵ درصد درصد سنگهای استخراجشده دنیا به صورت محصولات فرآوریشده وارد بازارهای بین المللی میگردد. کارشناسان امر واقف میباشند که ارزش افزوده سنگهای فرآوریشده چندین برابر سنگهای خام میباشد. آمارهای بینالمللی نشانگر آن است که مصرف جهانی سنگ تزئینی از ۸۵۰ میلیون متر مربع در سال ۲۰۰۴ به رقم ۲/۵ میلیارد متر مربع در سال ۲۰۰۹ و ۵/۴ میلیارد متر مربع در سال ۲۰۲۵ خواهد رسید. با این آمار میتوان ارزیابی نمود که کشورهایی مانند چین، هند و ترکیه حداکثر سعب خود را در جهت اختصاص منافع صادرات سنگهای تزئینی را خواهند نمود. حال سوال این است که جایگاه ما با این همه ذخایر عظیم معادن سنگ در تجارت بین الملل کجاست؟ و تا سال ۲۰۲۵ کجا خواهد بود؟
از فاکتورهای مهم برای برنامهریزی اقتصادی صادرات کشوری مانند ایران که در حال توسعه داشتن اطلاعات کافی از مزیتهای نسبی مواد معدنی در امر تولید و صادرات میباشد. آگاهی از مزیتهای نسبی در بخش تجارت خارجی بهمنظور گسترش صادرات غیر نفتی و کاهش وابستگی به اقتصاد تکمحصولی از ضروریات برنامهریزی کشور میباشد.در این راستا با توجه به ساختار زمینشناسی خاص کشور ما و ذخایر معدنی ارزشمند و فراوان پشتوانه قابل ملاحظهای برای پیشبرد برنامههای توسعهای و اقتصادی محسوب میشود. طبق آمارهای اعلامشده بیش از ۱۳۰۰ معدن انواع سنگهای ساختمانی و تزئینی و حدود ۵ هزار واحد فرآوری سنگ در کشور موجود میباشد که از این تعداد حدود ۲۰۰ واحد فرآوری معدن که دارای تکنولوژی روز جهانی بوده و مابقی نیمه صنعتی و سنتی میباشد.
ذخایر عظیم سنگهای معدنی و تزئینی ایران موجب شده است که ایران پس از کشورهای چین و هند و ایتالیا عنوان چهارمین کشور از نظر ذخایر سنگ جهانی را به خود اختصاص دهد. در حالی که ایران از نظر صادرات سنگهای تزئینی و ساختمانی در جایگاه واقعی خود قرار ندارد.